Jumat, 09 Januari 2015

unen-unen saka Tegal

Unen-Unen
1.      Aja njagong ning pinggir lawang.
·         Konsep arti                 
Jangan duduk dipinggir pintu
·         Idealnya
Jangan duduk pinggir pintu kalau ada yang lewat ngalang-ngalangi
·         Kondisi yang sedang terjadi
Pada jaman sekarang duduk dipinggir pintu hal biasa-biasa karena merasa nyaman dan santai
·         Solusinya
Pada jaman dahulu itu duduk dipinggir pintu itu tidak sopan dianggep salah dalam etika jawa. Jadi lebih baik makan ditempat yang agak luas dan nyaman agar tidak mengganggu orang.

2.      Prawan aja mangan jajane wong lamaran ,ndak mbesuke ora dilamar-lamar.
·         Konsep arti yang dipahami
Anak gadis tidak boleh makan jajannya orang lamaran nanti hari esok engga dilamar-lamar. Orang dulu mempercayainya karena memiliki makna, sebelum waktunya maka tidak boleh merasakannya.
·         Idealnya
Seorang gadis yang belum dilamar tidak boleh makan jajan lamaran karena belum waktunya.
·         Kondisi yang sedang terjadi
Banyak anak perawan yang tidak tahu dengan ajaran orang tuanya dulu karena orang tuanya sudah tidak mengingatkannya lagi. Walaupun ada yang percaya dan ada yang tidak.
·         Solusi fungsi
Orang jaman sekarang menganggapnya biasa dan mungkin saat ini sudah dihiraukan larangan tersebut. Seharusnya untuk para orang tua yang masih percaya dengan adanya itu mengingatkan kepada anak gadisnya.

3.      Aja mbuwang sega, ndak segane nangis.
·         Konsep arti yang dipahami
Jangan membuang nasi, nanti nasinya nangis.
·         Idealnya
Menjelaskan bahwa kita harus menghargai nasi yang sudah ada jangan dibuang jika memang tidak layak dimakan dikasihkan saja kehewan ternak.
·         Kondisi yang sedang terjadi
Jaman dahulu untuk makan nasi saja susah, nasi itu sangat berharga jadi tidak pernah membuangnya. Banyak orang yang menghiraukannya mereka tidak bisa merasakan betapa susah petani menanam biji padi yang nantinya menjadi beras
·         Solusi fungsi
Banyak ibu-ibu sekarang membuang nasi saja padahal diluar sana masih banyak yang membutuhkan nasi untuk dimakan.  Misalnya nasi yang sudah tidak layak makan mending dikasihkan ke ayam. Atau dijadikan rengginang.

4.      Aja nglamun, sirahe disangga tangan
·         Konsep arti yang dipahami
Jangan melamun dengan kepala disangga tangan
·         Idealnya
Tidak baik dilihat karena seperti orang kurang kerjaan dengan melamun
·         Kondisi yang sedang terjadi
Banyak remaja sekarang melamun dengan dengan disangga tangan ujung-ujungnya pikirannya menuju hal yang tidak baik.
·         Solusi fungsi
Lebih baik melamun masa depan agar bisa tertata hidupnya. Jaman dahulu menganggapnya itu sangga uang yang berarti banyak utang.

5.      Aja mangan karo ngadeg lan mlaku.
·         Konsep arti yang dipahami
jangan makan sambil berdiri dann jalan itu tidak baik. Makan sambil jalan itu seperti hewan.
·         Idealnya
Jaman dahulu menganggapnya nanti tersedak kalau makan sambil berdiri dan jalan, lebih baik anteng.
·         Kondisi yang sedang terjadi
Jaman sekarang makan sambil berdiri sudah sering kita jumpai pada saat pesta pernikahan yang menyuguhkan pesta berdiri.
·         Solusi fungsi

Lebih baik kita makan dengan keadaan duduk dan tenang. Budaya yang sudah ada itu mencontohkan yang baik. Tidak enak dipandang juga bila makan dengan keadaan berdiri apalagi jalan.

Ketilang


Wulan desember iki operasi Zebra akhir taun dianakake kanggo nertibake para pengendara montor lan mobil. Ana sedihe lan ana senenge yen ana operasi Zebra iki nanging kadang kala ana oknum sing nyeleweng utawane curang manfaatna kesempatan iki kanggo nggolek dhuwit haram.
Jaman saiki motor gaweyane Jepang kayadene Yamaha lan Honda iku meh saben irung nduweni. Ora sing tuwa ora sing cilik meh nduwe montor kabeh nanging durung pada sadar aturan lalu lintas. Ana sing durung duwe SIM utawane Surat Ijin Mengendara ana sing durung cukup umure nanging wis bisa nggawe SIM cara kasare nembak umur. Saiki sing salah sapa yen bocah durung cukup umur wis digawani montor.
Ning Jl. Ar.Hakim pinggiran kae ana oprasi gabungan saka Polri kanggo nertibake pengguna kendaraan bermotor. Pak Badrun sing kadohan weruh oprasi montor iku sajake kaget arep puter balik ora ngliwati mrana dene Pak Agus bablas wae merga ngrasa dheweke pengguna montor sing tertib lalu lintas. “ Pritttt,prittt, prittt” sempritane Pak Polisi kanggo pak Badrun sing arep menggok golek dalan liya nanging wis kepergok ora nganggo helm.
“Selamat pagi Pak, bisa tunjukkan STNK dan SIM” jare Pak Polisi sing lagi nertibake montor liyane uga.
“Ngapuntene nggeh pak.,hehe SIM lan STNK kula mboten kula bekta menawi wangsul malih mendhet SIM pripun?” semaure Pak Badrun karo gugup lan gawe guyon Pak polisine.
Karo nuduhke surat tilang pak polisine menehi pilihan mending kena denda tilang apa sidang. Pak Badrun sing pisanan iki kena tilang rada bingung olehe nanggepi. Polisine malah nggawe angele proses tilange Pak Badrun sing kareben mbayar denda wae ora susah melu sidang.
“Pak aku melu sidang wae,lah wong aku taat karo aturane”semaure pak Badrun sing wis ngrasa jengkel proses tilange diangel-angel dening Pak Polisine. Akhire Pak Badrun njaluk cepet-cepet rampung supaya menyang pasare ora kawanen.
Ana maneh pelajar SMP sing arep mangkat sekolah. Budi lan Ari sajake padha-pada ora nduweni SIM. Bocah loro iku ayem-ayeman wae ora ngerti yen ana oprasi zebra.
“Bud, iki motormu ana STNKne ora?” ngomonge Ari karo glagepan ndelok Polisi.
“Ana ri, ana nanging ketoke ora tak gawa iki ri. Apa mbalik dalan wae?” omonge Budi karo ngrogoh dompet nggolek STNK.
“Waduh, wis kasep sempriti iki ora bisa ngabur iki, Bud”

“Lah ya piye iki, Ri”
“Selamat pagi adik, bisa tunjukan STNK dan SIM?” ujare Pak Polisi karo hormat.
“Waduh Pak,kula mboten ngasta STNK lan SIM saiki Pak Polisi njaluke duit pira wis” jare Budi sing rada gugup merga wis meh jam 7.
“Maaf adik ini berusaha untuk menyogok kami petugas Polisi, mending adik kami bawa ke kantor Polisi supaya bisa memberikan keterangan selanjutnya” semaure Pak Polisi karo nada nesu.
“Aduh, koe ta Bud bud nek dadi bocah ya aja kemaki. Ngurmati pegawe negara iki loh” omonge Ari karo keweden arep digawa menyang kantor Polisi.
“Pak Polisi njaluk pangapurane aku lan kancaku, kancaku iki lagi sempoyongan ngomonge nglantur” Ari karo mohon-mohon supaya ora digawa menyang kantor Polisi.
“Iya, iya Pak aku iki ngomong ora sadar Pak” kandhane Budi karo njaluk ngapura.
“Ora bisa, kowe wong loro kudu oleh pendidikan supaya ora asal ngomong” jare Polisi sing tambah nesu.
Ari lan Budi digawa menyang kantor Polisi kanggo tanggung jawab karo omongane sing ora bener menyang anggota Polisi. Budi ngrasa salah karo omongane iku sebabe dheweke kepikiran yen arep cepet-cepet tekan sekolah.
Sak tekane ning kantor polisi Budi lan Ari ditakoni
“Jenenge mas-mas iki sapa?” Pak Doni polisi sing nakoni Ari lan Budi.
“Kula Budi lan iki kanca kula Ari, Pak Polisi kula niki Pelajar aja ditahan ning penjara ya Pak” semaure Budi karo nyembah-nyembah pak Polisine.
“Ora bakal ditahan kok dik, kowe iki isih pelajar nek ngomong aja sembarang omong kaya wong ora nduwe pendidikan” ujare Pak Doni.
“Inggih Pak, wau kula mboten sadar menawai ngomong kadong ngoten kalih anggotane Bapak. Lha wong kula niki kesusu wis arep jam 7 ndak telat sekolahe” semaure Budi karo ndingkluk sirahe.
“Ya saiki ngene wae, kowe tak kon nyapu-nyapu ning kene lan kancamu tak kon nyirami tanduran
“Ora papa Pak,nanging mboten dibui ta Pak” ujare Budi karo nyalami tangan bapak Polisine.
“Kowe iki nek ngomong dijaga supaya ora ngene digawe pelajaran kanggo lambemu iku sing nyeplos” omonge Ari karo nesu maring Budi.
Bubar resik-resik Kantor Polisi bocah loro mau banjur ditekokake sekolah lan alamate ning ngendi supaya wong tuwane ngerti yen anake lagi dididik ning Kantor Polisi. Ora lali Pak Polisi nekoki STNK lan SIM.
“Wis rampung ta pegaweyanmu?” omonge Pak Polisi
“Inggih sampun Pak,oleh balik saiki ta Pak?” semaure Ari sing wis ora betah ning Kantor Polisi iki.
“Durung,durung,endi STNK lan SIM mu?”
“Waduh Pak, STNKku ketinggalan ngomah, mbuh iku Ari nduwe SIM apa ora” kandhane Budi karo nuding Ari.
“Loh aku ora nduwe SIM ta Bud, wong kowe ngerti dhewe aku durung 17 taun” semaure Ari karo rada nesu.
“Wis-wis bocah durung umure wis numpaki motor, bal-balan ning lapangan wae rana” semaure Pak Doni karo nesu maring bocah loro iku.
“Inggih Pak,kula kan pelajar SMP isih kurang umur yen nggawe SIM iku kudune 18 taun”omonge Budi.
“Wis-wis saiki dak tilang wulan ngarep wong tuwamu sing mbok melu sidang saiki lunga saka kene wae kowe” Pak Doni tambah nesu.
Budi lan Ari akhire balik neng omah ning ndalan Budi ngomong yen arep nyilih duit kanggo mbayar SPP.
“Bejo tenan dhewe wis kon muleh ya ri, eh ngomong-ngomong aku arep nyilih duit ri kanggo aku mbayar SPP” omonge Budi karo ngrayu Ari.
“Halah aku ora meh untangi kowe neh,iki wae apes kena tilang gara-gara kowe kok. Wis-wis ora”jare Ari karo nesu.
“Kowe iki pelit temen ta karo kanca” semaure Budi karo nesu merga ora disilihi duit.
Tekan omah Budi cerita karo Ibune perkara ketilang mau ning kantor polisi.
“Bu, mau pas arep mangkat sekolah aku ketilang” omonge Budi karo nada memelas.
"lha ketilang ning endi?” semaure ibune Budi sing kaget.
“Ning tikungan pos Polisi iku bu nanging mau aku malah salah ngomong karo Polisine”
“Ana apa le,kayane bapak krungu kowe kas ketilang” semaure bapake Budi sing nembe balik saka macul ning sawah.
“Iya Pak,lah wong STNK motore kan disimpen Bapak aku lali ora nggawa”.”Wis lah iki apesku Pak, ketemu Polisi”semaure Budi karo  ngrasa salah.
“Kowe wis dikandhani yen aja motoran nyang sekolah ngeyel”
“Inggih Pak,oh iya Pak wulan ngarep Bapak wae ya sing mangkat sidang ning pengadilan perkara ketilang iki” Budi ngrayu Bapake
“Ora bisa, wulan ngarep ya keluarga kene arep nyatus mbahmu iku” kandhane Bapak
“Lah ya piye Pak,dak telpon Pakdhe wae ya kanggo nggenteni bapak”
“Ya kana, telpon Pakdhemu wae”

“Wis-wis pak aja nesunan ngono karo Budi” jare ibune Budi ngomong karo bapake.

Senin, 29 Desember 2014

PROFIL KI ENTHUS SUSMONO

DITULIS OLEH ADMINISTRATOR ON 14 OKTOBER 2012.
Dilahirkan dari keluarga dalang, Enthus Susmono lahir pada tanggal 21 Juni 1966 di Desa Dampyak, Kecamatan Kramat, Kabupaten Tegal. Ia adalah anak satu-satunya Soemarjadihardja, dalang wayang golèk terkenal di Tegal, dengan istri ketiga yang bernama Tarminah, bahkan R.M. Singadimedja, kakek moyangnya, adalah dalang terkenal dari Bagelen pada masa pemerintahan Sunan Amangkurat di Mataram.
Ki Enthus Susmono dengan segala kiprahnya yang kreatif , inovatif serta intensitas eksplorasi yang tinggi telah membawa dirinya menjadi salah satu dalang kondang dan terbaik yang dimiliki negeri ini. Pikiran dan darah segarnya mampu menjawab tantangan dan tuntutan yang disodorkan oleh dunianya, yaitu jagad pewayangan. Gaya sabetannya yang khas kombinasi sabet wayang golek dan wayang kulit membuat pertunjukannya berbeda dengan dalang-dalang lainnya. Ia juga memiliki kemampuan dan kepekaan dalam menyusun komposisi musik baik modern maupun tradisi (gamelan). Kekuatan mengintrepretasi dan mengadaptasi cerita serta kejelian membaca isu-isu up to date membuat gaya pakelirannya menjadi hidup dan interaktif. Didukung eksplorasi pengelolaan ruang artisitik kelir menjadikannya lakon-lakon yang ia bawakan bak pertunjukan opera wayang yang komunikatif, spektakuler, aktual dan menghibur.
Ia adalah salah satu dalang yang mampu membawa pertunjukan wayang menjadi media komunikasi dan dakwah yang efektif. Pertunjukan wayangnya kerap dijadikan sebagai ujung tombak untuk menyampaikan program-program pemerintah kepada masyarakat, seperti: kampanye anti narkoba, HIV/Aids, HAM, Global Warming, program KB, kampanye pemilu damai,sosialisasi Mahkamah Konstitusi RI dan lain-lain Disamping dia juga aktif mendalang di beberapa pondok pesantren melalui media Wayang Wali Sanga.
Kemahiran dan “kenakalannya” mendesign wayang-wayang baru/kontemporer seperti wayang Goerge Bush, Saddam Husein, Osama bin Laden, Gunungan Tsunami Aceh, Gunungan Harry Potter, Batman, wayang alien, wayang tokoh-tokoh politik dan lain-lain membuat pertunjukan wayangnya selalu segar, penuh daya kejut dan mampu menembus beragam segment masyarakat. Ribuan penonton selalu membanjiri saat ia mendalang. Keberaniannya melontarkan kritik terbuka dalam setiap pertunjukan wayangnya, memposisikan tontonan wayang bukan sekedar media hiburan melainkan adalah sebagai media alternatif untuk menyampaikan aspirasi masyarakat.
Baginya, wayang adalah sebuah kesenian tradisi yang tumbuh dan harus selalu dimaknai kehadiriannya agar tidak beku dalam kemandegan. Daya kreatif dan inovasinya telah mewujud dalam berbagai bentuk sajian wayang, antara lain: wayang wali, wayang planet (2001-2002), Wayang Wali (2004-2005), Wayang Prayungan,  Wayang Rai Wong (2004-2006), Wayang Blong (2007) dan lain-lain. Museum Rekor Dunia Indonesia-pun (MURI) menganugerahi dirinya sebagai dalang terkreatif dengan kreasi jenis wayang terbanyak (1491 wayang). Dan beberapa wayang kreasinya telah dikoleksi oleh beberapa museum di dunia seperti TROPEN Museum di Amsterdam-Belanda, Museum of Internasional Folk Arts (MOIFA) di New Meksiko dan Museum Wayang Walter Angts di Jerman Semuanya tak lain dimuarakan untuk meningkatkan apresiasi masyarakat luas terhadap wayang, penajaman pasar dan membumikan kembali wayang kulit di tanah air tercinta ini.

Pada tahun bulan Januari 2009, Karya Wayang Kulit Ki Enthus dipamerkan dalam event bergengsi di Museum Tropen Belanda dengan tajuk “ Wayang Superstar The Theatre World of Ki Enthus Susmono. Kemudian pada bulan Juni 2009 Ki Enthus menggelar serangkain tour pentas wayang “DEWA RUCI” di beberapa Negara seperti Belanda, Perancis dan Korea Selatan.

diambil dari http://wayangsantri.dalangenthus.com/component/content/article/5-profil/27-profil-ki-enthus-susmono.html

ana batesane


ana garis kang ginaris
antarane aku lan kowe
antara lintang lan donya
ora bisa ngraket
ora bisa nyandang caket

nanging kahananku tetep mantep
amung kowe sing tak adep
nanging ora bisa dak sikep

duh Gusti

apa sing kudu dak lakoni

Malem Seton


njagong ngarep lawang
mung nyawang lingtang
mung bisa ndomblong
pikirane kosong

ora ana sing diomong
senajan ora ana sing ngejak omong
rasa-rane ati iki kobong

kaya geni anoman obong

Mendhunge pasuryan


rasa sing ora bisa tak tak bendung
saiki ngaton saka tumetese eluh.
rasa sing ana ning jero dada burbrah
tangis sing ora bisa kabendung
ora ana esem manise
mripate bengep sing ora bisa ditutupi
eluhe tumetes
nanging atine digawe kukuh

kerep ndudut ati tetembunge
ndadekake pedhote babrayan

sing wis kabina setaun kepungkur

Mendhunge pasuryan


rasa sing ora bisa tak tak bendung
saiki ngaton saka tumetese eluh.
rasa sing ana ning jero dada burbrah
tangis sing ora bisa kabendung
ora ana esem manise
mripate bengep sing ora bisa ditutupi
eluhe tumetes
nanging atine digawe kukuh

kerep ndudut ati tetembunge
ndadekake pedhote babrayan

sing wis kabina setaun kepungkur